H Coaching Ψυχολογία (Coaching Psychology) είναι ένας σύγχρονος, διευρυμένος κλάδος της ψυχολογικής επιστήμης που εφαρμόζεται σε μη κλινικό πληθυσμό με σκοπό την αύξηση επιδόσεων και την επαγγελματική ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, το Coaching Psychology ορίζεται ως εξής:

Η επιστημονική μελέτη των συμπεριφορών, πεποιθήσεων και συναισθημάτων που αναδύονται εντός της coaching πρακτικής με σκοπό την εμβάθυνση της γνώσης και της ενίσχυσης της πρακτικής των επαγγελματιών (Passmore, 2010).

H Coaching Ψυχολογία στοχεύει στην ενίσχυση της ευεξίας και της απόδοσης των ανθρώπων, σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, μέσα από μοντέλα του coaching τα οποία βασίζονται σε προσεγγίσεις της εκπαίδευσης ενηλίκων και της ψυχολογίας (Grant& Palmer, 2002).

Η Coaching Ψυχολογία είναι η συστηματική εφαρμογή της συμπεριφορικής επιστήμης στην ενίσχυση της εργασιακής επίδοσης και της ευζωίας σε ατομικό, ομαδικό και οργανωσιακό επίπεδο. Απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας ή παθολογικά επίπεδα άγχους και δυσφορίας (Grant, 2006).

Η Coaching Ψυχολογία, εφαρμόζοντας επιστημονικές και έγκυρες μεθόδους, βοηθά τους ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, να πετύχουν τους στόχους τους, να αλλάξουν και να εξελιχθούν στη ζωή τους. Ταυτόχρονα, ωστόσο, είναι και ένας ακαδημαϊκός κλάδος που μελετά με επιστημονικό τρόπο τη διεργασία της αλλαγής, της βελτίωσης της απόδοσης και της ευεξίας στην ανθρώπινη ζωή (Grant& Cavanagh, 2007).

H Coaching Ψυχολογία ως εφαρμοσμένη θετική ψυχολογία, αντλεί από και αναπτύσσει εμπεριστατωμένες ψυχολογικές προσεγγίσεις και μπορεί να θεωρηθεί η συστηματική εφαρμογή της συμπεριφορικής επιστήμης στην ενίσχυση της εργασιακής επίδοσης και της ευζωίας ατομικά, σε ομάδες και οργανισμούς. Απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα ψυχικής υγείας ή παθολογικά επίπεδα άγχους και δυσφορίας (Australian Psychological Society 2018).

Το Coaching αποτελεί την πρακτική εφαρμογή του κλάδου της Coaching Ψυχολογίας τόσο εντός ιδιωτικών συνεδριών όσο και εντός οργανισμών και επιχειρήσεων στα πλαίσια της διοίκησης, της ηγεσίας και της ενδυνάμωσης του ανθρώπινου δυναμικού. Πιο συγκεκριμένα, το Coaching ορίζεται ως εξής:

Το Coaching αποτελεί μια υποστηρικτική σχέση ανάμεσα σε έναν coachee (πελάτη) που ασκεί φυσική διοίκηση εντός ενός οργανισμού και ενός συμβούλου (consultant) που εφαρμόζει ένα εύρος από στρατηγικές για να συμβάλλει στην επίτευξη στόχων που ορίστηκαν μέσα από τη συνεργασία τους (Kilburg, 1996).

Το Coaching είναι μια διαδικασία εστιασμένη στο αποτέλεσμα που ενθαρρύνει την αυτόνομη μάθηση μέσα από την συνεργατική στοχοθεσία, τον καταιγισμό ιδεών (brainstorming) και τον σχεδιασμό πλάνων (Greene and Grant, 2006).

Τo Coaching είναι μια αναστοχαστική διεργασία ανάμεσα σε coaches και coachees η οποία βοηθά και διευκολύνει τη θετική αλλαγή μέσα από τον διαρκή διάλογο με σκοπό την επίτευξη επαγγελματικών και προσωπικών στόχων (Lai, 2014).

Σύμφωνα με το Association for Coaching, το Coaching είναι μια διαλεκτική διαδικασία ανάπτυξης και μάθησης η οποία ενισχύει την επίγνωση, την επίτευξη στόχων και διευκολύνει την αλλαγή. Είναι μια συνεργατική και συστηματική διαδικασία, εστιασμένη στην λύση, προσανατολισμένη στο αποτέλεσμα κατά την οποία ο Coach διευκολύνει την ενίσχυση της απόδοσης στην εργασία, την απόκτηση της εμπειρίας, την αυτόνομη μάθηση και την προσωπική ανάπτυξη του coachee.

Σύμφωνα με το Hellenic Coaching Association / European Mentoring & Coaching Council, το Coaching είναι μια δημιουργική διεργασία που επιδιώκει να υποστηρίξει τους εμπλεκόμενους να αναπτυχθούν και να επιτύχουν τους στόχους που οι ίδιοι επιθυμούν. Μπορεί να εστιάζει τόσο σε άτομα όσο και σε ομάδες και ασχολείται με θέματα επαγγελματικής και προσωπικής εξέλιξης.

Σύμφωνα με το International Coach Federation, το Coaching είναι η σύμπραξη σε μία δημιουργική διαδικασία σκέψης που εμπνέει τους ανθρώπους να μεγιστοποιήσουν τις προσωπικές και επαγγελματικές τους δυνατότητες. Το Coaching είναι μια ξεχωριστή υπηρεσία που διαφέρει από την ψυχοθεραπεία, τη συμβουλευτική, το mentoring και την εκπαίδευση. Έχει αναδειχθεί σε μια σημαντική επιστήμη και πρακτική που απελευθερώνει και αναπτύσσει τις ικανότητες των ανθρώπων.

Tο evidence-based coaching είναι η επιστημονικά τεκμηριωμένη πρακτική κατά την οποία ο Coach, λαμβάνει αποφάσεις αξιοποιώντας με συνειδητό τρόπο την καλύτερη δυνατή γνώση που παρέχει η επιστημονική έρευνα, σε συνδυασμό με την εμπειρία του και το ιδιαίτερο προφίλ του πελάτη του. Δηλαδή, μέσα από την μελέτη και την εκπαίδευσή του, έχει διαμορφώσει ένα πλαίσιο αναφοράς από το οποίο αντλεί γνώση, την επεξεργάζεται και την συνθέτει με την εμπειρία του και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πελάτη του, ώστε να λάβει αποφάσεις για το πώς θα ανταποκριθεί σε πραγματικό χρόνο (Grant & Stober, 2006).

Η κίνηση αυτή δημιουργήθηκε παράλληλα με τον κλάδο της Coaching Ψυχολογίας, ως απάντηση στην ποπ ψυχολογία, την ψευδο-επιστήμη και το ψευδο-coaching. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ποπ ψυχολογίας και του pop life coaching είναι η επικράτηση μύθων για τον κόσμο και την ανθρώπινη φύση που παρουσιάζονται ως αδιάψευστες νομοτέλειες, η εγωκεντρική αντίληψη για τον εαυτό, μια επιπόλαιη, επιδερμική προσέγγιση της ευτυχίας, η αυτοπροβολή ανθρώπων που παρουσιάζονται ως «αυθεντίες», «διευκολυντές», «παρακινητές», «ομιλητές» και «γκουρού». Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι, υιοθετώντας και τον τίτλο «Life Coach», απλώς πρόσθεσαν μια ετικέτα για να πουλήσουν την πραμάτεια τους. Πρόκειται για μια πολύ καλά οργανωμένη βιομηχανία, η οποία χρησιμοποίησε το Life Coaching ως μία ακόμη επιγραφή για να προωθήσει προϊόντα που ήδη προωθούσε.

Το “pop psychology” είναι ένα πεδίο όπου κυριαρχούν οι ατάκες, οι απόλυτες βεβαιότητες, η παρερμηνεία των ερευνητικών συμπερασμάτων. Παράγει ιδέες, όπως «πίστεψέ το και μπορείς», «10 εύκολοι τρόποι για να γίνετε το επίκεντρο της παρέας», «μυστικά επιτυχίας», «το επίκεντρο του κόσμου είναι ο εαυτός μου», «πώς να γίνετε ευτυχισμένοι», που αναδεικνύουν μια ψυχαναγκαστικού τύπου εμμονή περί επιτυχίας και ευτυχίας (Πετράς, 2015).

Οι Coaches εφαρμόζουν τις γνώσεις τους στην ενίσχυση της εργασιακής επίδοσης και της επαγγελματικής ανάπτυξης συνολικά. Πιο συγκεκριμένα και ενδεικτικά, παρέχουν δυαδικές (οne-to-one) ή ομαδικές συνεδρίες (Palmer S., & Whybrow A., 2006):

• Για να υποστηρίξουν ανθρώπους να αναπτύξουν αποτελεσματικές στρατηγικές για συγκεκριμένους στόχους, όπως για παράδειγμα στις παρουσιάσεις, στον συντονισμό ομάδων και την ηγεσία.
• Για να υποστηρίξουν την επίτευξη στόχων προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης.
• Να συμβάλλουν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικών προγραμμάτων Coachingσε οργανισμούς και επιχειρήσεις.

Το Coaching εφαρμόζεται σε στελέχη επιχειρήσεων, ιδιώτες, επαγγελματίες, επιστήμονες που επιθυμούν να θέσουν και να επιτύχουν στόχους, να αυξήσουν τις επιδόσεις τους, να καλλιεργήσουν δεξιότητες αυτορρύθμισης, δεξιότητες ηγεσίας, να σχεδιάσουν την επαγγελματική τους ανάπτυξη. Παρέχεται σε δυαδικές ή ομαδικές συνεδρίες και δομημένα εργαστήρια.

Το Coaching απευθύνεται σε ανθρώπους χωρίς σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, δεν εστιάζει στην αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών και άλλων προβλημάτων συμπεριφοράς, δεν ταυτίζεται και δεν λειτουργεί ως υποκατάστατο της Ψυχοθεραπείας. Αποτελεί μια νέα μέθοδο ανάπτυξης, αλλαγής, επίτευξης στόχων και αύξησης της επίδοσης σε επαγγελματικό επίπεδο. Δεν αποτελεί μέθοδος ή μέρος ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης και δεν εφαρμόζεται σε ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια από ειδικούς ψυχικούς υγείας.

Η εκπαίδευση στο Coaching εντάσσεται στην μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων και τη δια βίου μάθηση, ως συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση αποφοίτων ΑΕΙ – ΤΕΙ. Τα επαγγελματικά προγράμματα εκπαίδευσης διακρίνονται σε δύο κυρίως επίπεδα, του practitioner coach που περιλαμβάνουν από 150 έως 300 διδακτικές ώρες και του Master Coach που περιλαμβάνουν περισσότερες από 500 διδακτικές ώρες. Διαρκούν συνήθως ένα έως δύο έτη και προβλέπουν υποχρεωτικά θεωρητική, βιωματική εκπαίδευση και πρακτική άσκηση με πελάτες.

Ως πιστοποίηση (certified coach) θεωρείται η επιτυχής ολοκλήρωση δομημένων και πιστοποιημένων προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και επανακατάρτισης στο Coaching από αναγνωρισμένους φορείς. H ατομική διαπίστευση (individual accreditation) πιστοποιεί το επίπεδο εμπειρίας του Coach και παρέχεται από συλλόγους του κλάδου (AC, EMCC, ICF, ISCP, κοκ). Οι εκπαιδεύσεις, οι πιστοποιήσεις και διαπιστεύσεις συμβάλλουν στην δόμηση τους κλάδου ωστόσο είναι άτυπες (μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων) και δεν οδηγούν στην απόκτηση θεσμοθετημένων επαγγελματικών δικαιωμάτων. Οι σύλλογοι που υπάρχουν είναι ιδιωτικοί και δεν αποτελούν θεσμικώς αναγνωρισμένα νομικά πρόσωπα. Οι απόφοιτοι ασκούν τις νέες γνώσεις και δεξιότητες στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσής τους και των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων.

Αναφορές & Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

1. Australian Psychological Society (2018) Definition of coaching psychology. Available www.groups.psychology.org.au/igcp/ (9, July2018).
2. Grant, A. M., & Cavanagh, M. (2007). Evidence-based coaching: Flourishing or languishing? Australian Psychologist, 42(4), 239-254.
3. Grant, A., (2006). A personal perspective on professional coaching and the development of coaching psychology. International Coaching Psycholgoy Review, Vo. 1 (1): 12-22.
4. Grant, A.M. & Palmer, S. (2002). Coaching Psychology. Workshop and meeting held at the Annual Conference of the Division of Counselling Psychology, British Psychological Society, Torquay, 18 May.
5. Greene, J. & Grant, A. (2006). Solution-focused coaching: Managing people in a complex world (2 ed.). London: Pearson Education Ltd.
6. Kilburg, R. (1996). Toward a conceptual understanding and definition of executive coaching. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 48(2),134-144.
7. Lai, Y. (2014) Enhancing Evidence-based Coaching Through the Development of a Coaching Psychology Competency Framework: Focus on the Coaching Relationship. School of Psychology, University of Surrey, Guildford, U.K.
8. Palmer S., & Whybrow A., (2006). The coaching psychology movement and its development within the British Psychological Society. International Coaching Psycholgoy Review, Vo. 1 (1): 141-156.
9. Passmore, J. (2010). A grounded theory study of the coachee experience: The implications for training and practice in coaching psychology. International Coaching Psychology Review, 5(1), (pp. 48-62).
10. Stober, D., Grant, A., (2006). Introduction. ΣτοStober, D., Grant, A., (ed).Evidence Based Coaching Handbook. Putting best practices to work for your clients. Wiley, US & Canada.
11. Arloski, M., (2007). Wellness Coaching For Lasting Lifestyle Change.WholePersonAssociates, USA.
12. Bachkirova, T., (2007). Role of coaching psychology in defining boundaries between counselling and coaching, chapter 18 in S. Palmer & A. Whybrow, (Eds.), Handbook of Coaching Psychology, London: Routledge, pp.325-350.
13. Baron, L., Morin, L., (2009). The coach-coachee relationship in Executive coaching: A field study. Human Resources Development Quarterly, Vol. 20, No 1.
14. Bennet, J., & Bush, M., (2009). CoachinginOrganizations. Current Trends and Future Opportunities.OD PractitionerVol. 41 No 1.
15. Biswas-Diener R., (2010). Practicing Positive Psychology Coaching: Assessment, Activities and Strategies for Success. Wiley & Sons
16. Bonauito, M., Gregorio, E., Gentile, A. S. D., (2008). The Evaluation of Executive Coaching Effectiveness: Theory, Research and Critical Issues. BolletinodiPsicologiaApplicata, 254, pp3-17.
17. Bozer, G., & Sarros, J., (2012). Examining the effectiveness of Executive Coaching on Coachees’ Performance in the Israeli Context. International Journal of Evidence-based Coaching & Mentoring, Vol. 10, No 1.
18. Briner R., Rousaeu D., (2011). Evidence-based I-O Psychology. Not There Yet.Industrial & Organizational Psychology 4, 3-22. Society for Industrial & Organizational Psychology.
19. Brown, S., Grant, A., (2010). From GROW to GROUP: Theoretical issues and a practical model for grou coaching in organizations. Coaching: An International Journal of Theory, Research and Practice, Vol. 3, No 1, pp. 30-45.
20. Brock Vicky,(2012).Sourcebook of Coaching History. Create Space Independent Publishing Platform, 2nd edition.
21. Burweel, R., Chen C. P., (2006). Applying Principles and Techniques of Solution-focused Therapy to Career Counselling. Counselling Psychology Quarterly, 19 (2).
22. Cardon, A., (1993). Organizational Holistics.Transactional Analysis Journal, Vol. 23, No 2.
23. Caspi Jonathan, (2005). Coachingand Social Work: Challenges and Concerns.Social Work, Vol. 50, No. 4.
24. Cavanagh, M., Grant, A., Kemp, T., (2005). Evidence-based Coaching Volume 1: Theory, research and practice from the behavioral sciences. Australian Academic Press.
25. COACH U, (2005). COACH U’s Essential Coaching Tools, Your Complete Practice Resources. Wiley, USA.
26. Cox E., Bachirova , T., Clutterbuck, D.,(ed), (2010). TheCompleteHandbookofCoaching.SagePublicationsUK.
27. Curly, M., (2002). The Life Coaching Handbook, Everything You Need to Be an Effective Coach. CrownHousePublishing.
28. David, S., Clutterbuck, D., & Megginson, D., (ed), (2013). Beyond goals: Effective Strategies for Coaching and Mentoring. Gower Pub Co. pp 21-36.
29. Dunbar, A., (2009).  Essential Life Coaching Skills.Routledge.
30. Ennis, S.., Hodgetts, H., Otto, J., Stern, R., Vitti, M., & Yahanda, N., (2008). The Executive Coaching Handbook: Principles and Guidelines for a Successful Coaching Partnership. The Executive Coaching Forum
31. Garcia, J. M. de Haro, (2012). Executive Coaching Results: A Classification Proposal. Papeless del Psicologo, Vol. 33(3), pp. 221 – 226.
32. Passmore, J., Association for Coaching (ed), (2^ndedition). Excellence in Coaching. The Industry Guide.Kogan Page
33. Grant, A.M. (2005) Workplace, Executive and Life Coaching: An Annotated Bibliography from the Behavioural Science Literature (March 2005) Unpublished paper, Coaching Psychology Unit, University of Sydney, Australia.
34. (2011). Is it time to REGROW the GROW model? Issued related to teaching coaching session structures. The Coaching Psychologist, 7, No. 2, pp. 118-126.
35. (2011) Workplace, Executive and Life Coaching: An Annotated Bibliography from the Behavioural Science Literature (July 2011) Unpublished paper, Coaching Psychology Unit, University of Sydney, Australia.
36. (2012). An Integrated model of goal-focused coaching: An evidence-based framework for teaching and practice. International Coaching Psychology Review, Vol 7. No 2. pp. 146-165.
37. Grant A., Cavanagh M., (2004). Toward a profession of coaching: Sixty-five years of progress and challenges for the future. International Journal of Evidence-based Coaching and Mentoring, Vol. 2, No 1, pp. 1-16.
38. (2007). Coaching psychology: How did we get here and where are we going? InPsych,June 2007. Australian Psychological Society.
39. Grant, A., Cavanagh, M., Kleitman, S., Spence, G., Lakota, M., Yu, N. (2012). Development and validation of the solution-focused inventory. The Journal of Positive Psychology: dedicated to furthering research and promoting good practice, 7(4), pp. 334-348
40. Grant, A., Hartley, M., (2013). Developing the leader as coach: Insights, strategies, and tips for embedding coaching skills in the workplace. Coaching: An International Journal of Theory, Research and Practice. Vol. 6, No. 2, 102-115.
41. Hart, V., Blattner, J. & Leipsic, S. (2010). Coaching versus Therapy. A Perspective. Consulting Psychology Journal: Practice & Research, Vol. 53, No 4, pp. 229-237.
42. Haug,M., (2011). What is the relationship between coaching interventions and team effectiveness? International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring, Special Issue No 5, pp. 89-101.
43. Hawkins, P., (2011). Leadership Team Coaching: Developing Collective Transformational Leadership. Kogan Page.
44. Hoffmans, W., (2011). Return on Investment in Executive Coaching. BusinessLeadershipReview.  VIII:DBA, pp1 – 12.
45. Jarosz, J. (2017). An integrative literature review on the impact of life coaching on courage, fear and anxiety. International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring, 15 (2), pp. 86-110.
46. Jordan, M., (2013). How to Be A Health Coach. An Integrative Wellness Approach.Global Medicine Enterprises, USA.
47. Joseph, S., (2006). Person Centered Coaching Psychology: A meta-theoritical perspective. International Coaching Psychology Review, Vo. 1, No 1, pp. 47-54.
48. Kets de Vries, M., (2005). Leadership Coaching in action: the Zen of creating high performance teams. Academy of Management,Vol. 19, No 1, pp. 61-76.
49. (2014). The Group Coaching Conundrum. International Journal of Evidence-based Coaching and Mentoring. 12, No 1, pp. 79-91.
50. Kombarakaram, F., Yang, J., Baker, M., & Fernandes, P., (2008). Executive Coaching: It Works! Consulting Psychology Journal: Practice and Research, Vol. 60, No 1, pp 78-90.
51. Leontiev D., Salikhova, A., (2010), Looking at Oneself as Inner Dialogue, International Journal of Dialogical ScienceVol. 4, 2010.
52. Lennard, D., (2010). Coaching Models: A Cultural Perspective. A Guide to Model Development for Practitioners and Students of Coaching. Routledge, NY.
53. Machin S., (2010). The nature of internal coaching relationship. International Journal of Evidence-based Coaching & Mentoring, Special Issue No 4, pp. 37-52.
54. MaslowA., H., (1998). Maslow on Management. Wiley.
55. Palmer S. & Whybrow Α., (eds) Handbook of Coaching Psychology: A Guide for Practitioners. Routledge.
56. Palmer, S. (2007). PRACTICE: A model suitable for coaching, counselling, psychotherapy and stress management. The Coaching Psychologist, 3, 2, pp. 71-77.
57. (2008). The PRACTICE model of coaching: towards a solution-focused approach. Coaching Psychology International, 1, 1, pp. 4-8.
58. (2011). Revisiting the P in the PRACTICE coaching model. The Coaching Psychologist, 7, 2, pp. 156-158.
59. Palmer S., Whybrow A., (2006). Taking Stock: A survey of Coaching Psychologists’ practices and perspectives. International Coaching Psychology Review, Vol.1, pp. 56-70.
60. Passmore, J., (ed), (2013). Psychometrics in Coaching: Using Psychological & Psychometric Tools for Development.Association for Coaching, Kogan Page, 2^ndedition.
61. Passmore, J., Association for Coaching (ed), (2^ndedition). Excellence in Coaching. The Industry Guide.Kogan Page.
62. Passmore, J., Peterson, D., Freire, T., (ed). The Wiley-Blackwell Handbook of the Psychology of Coaching and Mentoring, pp. 285-297. Wiley-Blackwell.
63. Paul Barrett, Karin Klenke, & James C. Huag, “Coaching and Leadership Fitness: An Adlerian Holistic Approach to Leadership Effectiveness,” Kravis Leadership Institute, Leadership Review, Vol. 11, Spring 2011, pp. 190-213.
64. Schulz, F., & Steyaert, C. (2011). Business coaching: The translation of the therapeutic habitus into the managerial realm. In 27th EGOS Colloquium: Reassembling Organizations. Berlin: EGOS European Group for Organizational Studies.
65. Seligman, Martin E.P., (2007). Coaching & Positive Psychology. Australian Psychologist,December 2007, 42(4). p. 266 – 267.
66. Simon, J. and Berg, I. (1999). Solution-focused brief therapy with long-term problems. Directions in Rehabilitation Counseling. Vol.10, Lesson 10, pp. 117-127.
67. Sperry, L., (2004). Executive Coaching: The Essential Guide for Mental Health Professionals.Taylor & Francis.
68. Stober D., Wildflower L., Drake D. (2006). Evidence-Based Practice: A Potential Approach for Effective Coaching. International Journal of Evidence-based Coaching & Mentoring Vol. 4, No 1.
69. Stober, D. & Grant, A. (ed). Evidence Based Coaching Handbook, Putting Best Practices to Work for your Clients.Wiley.
70. Thack, E., (2012). The Impact of Executive Coaching and 360-degree Feedback on Leadership Effectiveness. Leadership & Organization Development Journal, 23(4), pp. 215-214.
71. Tobias, L. L. (1996). Coaching Executives. Consulting Psychology Journal: Practice & Research, 48(2), 87-95.
72. Whitmore, Sir J., (2009). Coaching for Performance. GROWing human potential and purpose. The principles and practice of coaching and leadership. Nicholas Brealey Publishing, 4^thEdition.
73. Williams, P., Menendez, D., (2007). Becoming a Professional Life Coach: Lessons from the Institute of Life Coach Training. W. W. Norton & Company. 
74. Williams, H., Palmer, S., & O’Connell, B. (2011). ‘Introducing SOLUTION and FOCUS: Two solution-focused coaching models’. Coaching Psychology International,4(1), 6-9.
75. Yossi, I., (2008). What is Coaching? An Exploration of Conflicting Paradigms. International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring.Vol 6, No 2, pp. 100-113.